All original work © 2009 - 2023 Alexey Provolotsky

14 August 2022

Аповед дваццаць дзевяты. Чараўнік.


Пяць рублёў на месяц – гэта былі тыя кішэнныя выдаткі, якія я атрымліваў у часы школьнага дзяцінства. Грошы гэтыя марнаваліся адразу, і марнаваліся аднолькава. Як толькі мае пяць рублёў апыналіся ў кішэні, я прыходзіў на прыпынак, развітваўся з аднакласнікамі і садзіўся ў аўтобус нумар 72. Памятаю, як моцна хацелася есці пасля шасці ці сямі ўрокаў, але ўсё ж я не мог не сесці ў аўтобус нумар 72. Памятаю, што заўсёды гэта быў доўгі аўтобус жоўтага колеру з гармонікам пасярэдзіне. Я станавіўся на ўлюбёнае месца ў хвасце і глядзеў, як ўцякаюць вуліцы і ўцякае горад. Аўтобус ехаў павольна і неяк пакутліва доўга. Пятляў, круціўся і нарэшце прыязджаў у цэнтр. Потым я выходзіў з яго і ішоў у бок Нямігі. Там, у будынку, дзе сёння месціцца рэстаран Fabriq, знаходзілася месца, дзеля якога я і рабіў усё гэта.

З заміраннем сэрца і ў шчаслівым прадчуванні я паднімаўся на другі паверх і бачыў чалавека ў сініх джынсах і ў чорным швэдры. Для мяне ён быў чараўніком, і я, вядома, крыху пабойваўся яго. Ён пазнаваў мяне і няпэўна ківаў. Я праходзіў да яго крамы і вывучаў бясконцыя шэрагі з кампакт-дыскамі. Кожная кружэлка каштавала пяць рублёў, і было прыемна ўсведамляць, што роўна такая сума ляжала ў мяне ў кішэні, і таму ўсё тут было мне даступна. Ён стаяў побач і час ад часу распавядаў пра альбом ці пра тое, як цяжка было дастаць яго на той далёкай планеце, адкуль ён прывозіў музыку.

Урэшце я рабіў выбар і, шчаслівы, аддаваў свае пяць рублёў. Забіраў Kink Kontroversy ці Beggars Banquet і ляцеў дадому на бліжэйшым тралейбусе. Садзіўся ў фатэль і слухаў новую кружэлку. Грошай у мяне больш не было, інтэрнэту таксама, і я ведаў, што гэты альбом стане часткай майго жыцця на цэлы месяц. Я буду ведаць яго на памяць і буду прайграваць яго ў галаве дзесяткі ці нават сотні разоў. 

Дзіўна, але менавіта гэтага чалавека ў чорным швэдры я ўяўляў сабе кожны раз, калі ў адной з вячэрніх праграм на радыё ставілі старыя песні 60-х гадоў. Дыджэй распавядаў пра богам забытых Swinging Blue Jeans ці Gerry & The Pacemakers, а я ўяўляў сабе, што гэта ён самы, чараўнік з крамы. Я садзіўся ля сіняга магнітафона Sony, даставаў чыстыя аўдыёкасеты і запісваў кожную песню. А потым прайграваў, зноў і зноў. Касеты гэтыя былі даслуханы да дзір, прычым у самым літаральным сэнсе. Плёнка сточвалася ад часу і аднойчы пачынала вылазіць з усіх адтулін пластыкавай абалонкі. Так, што я пазногцем падкручваў усе гэтыя мікраскапічныя шрубкі, якія змацоўвалі далікатны механізм майго шчасця.

А потым, у наступным месяцы, я зноў ехаў на Нямігу, каб зноў патраціць свае пяць рублёў. І ехаў я, зразумела, да таго самага дыджэя ў чорным швэдры, які прадаваў кампакт-дыскі і ў вольны час расказваў пра музыку 60-х. Гэта была таямніца, і я нікому не расказваў пра сувязь паміж голасам на радыё і чалавекам з крамы. Ён быў для мяне абсалютным аўтарытэтам, хоць аднойчы, у дажджлівы дзень, параіў мне купіць калекцыю Ніла Дайманда. Для таго, каб пераканаць мяне ў велічы гэтага музыкі, ён нават дазволіў праслухаць некалькі песень на сваім CD-плэеры. Я пачуў «Sweet Caroline» і сказаў, што купляю. І толькі прыйшоўшы дадому, я зразумеў, што не люблю Ніла Дайманда і яго невыразную музыку. Аднак тым жа вечарам я ўключыў радыё, і голас чароўна расказваў пра Сержа Генсбура. І гэта быў той самы голас, і музыка Сержа Генсбура была яшчэ адным цудам.