Мая цётка ніколі не лезла ў кішэнь па слова. Казала тое, што думае. Выкурвала пачак цыгарэт у дзень, а калі піла каву, то гэта была самая чорная кава з тых, што можна ўявіць. Распытвала пра дзяўчат, якія мне падабаліся. Давала парады, ад якіх я спачатку чырванеў, а затым бляднеў. Валодала бяспройгрышным ударам у бадмінтоне і ведала адказ на любое пытанне. А аднойчы, яшчэ да смяротнай хваробы, паклікала мяне на сваю кухню, дзе ў цыгарэтным дыме і стойкім паху кававых зерняў прымусіла напісаць распіску аб тым, што я буду шпацыраваць з ёй па вуліцах, калі яна састарэе. Яна папрасіла намаляваць пячатку і паставіць подпіс. Я зрабіў і тое, і другое. Яна схавала распіску ў сваёй сумачцы, і потым доўга яшчэ даставала і нагадвала мне пра яе існаванне.
Адзін з самых ранніх успамінаў пра яе – гэта летні дзень на цэнтральнай плошчы. Мы сядзелі на лаўцы ў чаканні аўтобуса, які павязе нас у Менск. Елі марозіва і размаўлялі пра ўсё без разбору. Я любіў цётку і звяртаўся да яе па імені і заўсёды на «ты». У тыя дні я марыў аб джунглях і пустынях, і ў нейкі момант размовы задаў такое пытанне: «Наташа, а дзе знаходзіцца Афрыка?» Я быў упэўнены, што яна ведае. І яна ведала. Не разважаючы ні секунды, яна паказала рукой уздоўж адной з вуліц і сказала: «Там». І колькі б урокаў геаграфіі ў мяне ні было, колькі б разумных кніг я ні прачытаў, я заўсёды ведаў, дзе знаходзіцца Афрыка. Уздоўж вуліцы Ціхамірава, за лесам.
А яшчэ я добра памятаю той пахмурны восеньскі дзень, шмат гадоў пасля таго эпізоду, калі я ўжо выкладаў ва ўніверсітэце, і цётка праходзіла знясільваючыя сеансы хіміятэрапіі ў адной з менскіх бальніц. Пасля заняткаў я забраў маму з працы і мы паехалі яе праведаць. «Наташа», спыталі мы па тэлефоне. «Чаго табе хочацца? Мы прывязем тое, што скажаш». Зразумела, яна ведала, чаго жадае. Гамбургер ды фрыткі з Макдональдса. Мы купілі ўсё гэта і паехалі ў шпіталь.
У гэтым успаміне ёсць нешта светлае і прыгожае, і ёсць нешта пакутлівае і зусім ужо невыноснае. Цётка была худая і змучаная. У гарачай палаце пахла смерцю і прасцінамі. Бяздушна гучала радыё. Мы выйшлі з палаты і спусціліся ўніз. Прайшлі праз ветраны двор і селі на лаўку за нейкай бальнічнай прыбудовай. Здаецца, упершыню цётка не паліла. Але я памятаю тое шчырае захапленне, з якім яна разгарнула карычневы папяровы пакет і дастала гамбургер. Са здзекам і выклікам пах разлятаўся над бальнічным дваром, а цётка трыумфальна дапівала колу... (Ёсць у гэтай гісторыі нешта сямейнае. Калі дзядулю забіралі ў бальніцу, ён ведаў, што памірае, і папрасіў купіць яму піва ды арэхаў. Цётка расказвала, як яго везлі, ужо бледнага і бяссільнага, па бальнічным калідоры, і ён з усмешкай дапіваў піва.)
Потым будуць іншыя ўспаміны, жахлівыя і ўжо апошнія, аднак я заплюшчваю вочы і бачу цётку там, у двары лякарні. Гэты погляд, гэтая ўсмешка – я бачу іх гэтак жа выразна, як абрысы афрыканскага берага на краі звычайнай беларускай вёскі.
