All original work © 2009 - 2023 Alexey Provolotsky

17 July 2022

Аповед дваццаць пяты. Віно.


Той дзень нараджэння сцёрся ў памяці, як і большасць дзён нараджэнняў, аднак я добра памятаю віно. Рубінавае, недаступнае, салодкае – у нейкі момант яно апынулася ў маім келіху. Я асцярожна паглядзеў па баках: віно, мне? Усё гэта сапраўды адбываецца са мной? У рэшце рэшт, мне было адзінаццаць гадоў, і гранатавы сок у вінным келіху быў тым максімумам, на які я мог разлічваць. Аднак я не быў дома, і гэта быў не мой дзень нараджэння. Я адпіў віно і адчуў пякучае трапятанне ў галаве і на дне страўніка.

Яго звалі гэтак жа, як звалі мяне, і адно гэта рабіла нас сябрамі. Мяне заўсёды прыцягваў яго дом – вялізны, белы, ён стаяў побач са стадыёнам. Мне падабалася лёгкасць, з якой яго сям'я ставілася да мяне. Падабалася тое, што знешне мы былі такія падобныя. Падабаўся таксама яго старэйшы брат, у якога былі закаханы ўсе дзяўчаты навокал. Мы былі сябрамі адно толькі лета, на працягу якога гулялі ў футбол і кралі зялёныя яблыкі, аднак сяброўства гэтае пакінула след.

Я памятаю, напрыклад, футбольны матч у ліпеньскі поўдзень, пасля якога ён упершыню запрасіў мяне ў сваю хату. Я так доўга марыў пабываць там, і вось зараз мы прайшлі па цьмяных прахалодных пакоях і ўвайшлі ў залу. У нейкі момант я сеў на канапу і адчуў гэты асаблівы пах новага дома. Адно тое, што пах гэты так моцна адрозніваўся ад паху маёй хаты, падалося мне нейкім цудам. І ўсё ж так моцна хацелася піць. Тады ён выйшаў з кухні з чаркай, напоўненай вадой. Яго рука дрыжала, ён баяўся праліць, і аднойчы я выхапіў чарку з яго рук і, паднёсшы да сухіх вуснаў, апёк язык і ўсё, што было ўнутры.

Мы перасталі быць сябрамі так жа лёгка, як сталі імі. Памятаю, што да канца лета, у часы збору кветак ліпы, яго старэйшы брат катаў мяне на сваім ровары. Ён саджаў мяне перад сабой, на раму, і ехаў з хуткасцю святла. Яго звалі Саша, і ён ніколі не гуляў у футбол. У яго былі доўгія валасы, і ў яго дыханні (якое я адчуваў увесь той час, што мы ехалі на ровары) быў грахоўны пах памады і цыгарэт. Мяне вабіла гэтая дзіўная дабрыня, з якой ён катаў мяне па дварах і па стадыёне – часам ён спрабаваў напалохаць мяне вар'яцкай хуткасцю, аднак я добра ведаў, што са мной нічога не здарыцца.

І ўсё ж свабода, якая зыходзіла ад вялізнага белага дома на краі стадыёна, неўзабаве знікла. Усе сталі абыходзіць той дом, і мы больш не кралі яблыкі і не каталіся на ровары. Аказалася, што за адну ноч Саша і яго сябры збілі чалавека, скралі аўтамабіль і здзейснілі некалькі іншых злачынстваў, пра якія нам не ніхто не адважыўся распавесці. Памятаю, што аднойчы я размаўляў пра гэта з дзядулем, і ён сказаў, што Саша атрымаў пятнаццаць гадоў. «Пятнаццаць гадоў!» усклікнуў я, ледзьве разумеючы, што гэта значыць. «І што ж будзе праз пятнаццаць гадоў?» Дзядуля апусціў вочы і сказаў: «Нічога добрага. Чалавекам ужо не будзе». І мне стала вельмі страшна, і балючыя ўспаміны ўеліся ў памяць і ў маю скуру.

Я часта ўспамінаю той спякотны поўдзень, калі мы з сябрам зайшлі ў яго хату пасля футбольнага матчу. Справа ў тым, што я ўсё ведаў. Я ведаў, што ў чарцы была не вада. Я ведаў, што нельга. Я адчуў гэты мутны, цягучы пах бясколернага спірту, і ўсё ж я не адмовіўся і не выдаў яго дзіцячы жарт. У мяне была моцная смага. І потым, мне проста было цікава.