Ніхто не любіў марожанае так, як любіла яго мая бабуля. Яна не прызнавала іншых дэсертаў, і марожанае магла есці ў любое надвор'е і ў любую пару года. У любых колькасцях. Так, сямейная легенда гаворыць аб тым, што аднойчы бабуля з'ела дзевятнаццаць пачкаў марожанага запар. Мільён разоў мы пыталіся ў яе: бабуля, ці гэта праўда? І мільён разоў яна адказвала: вядома, праўда.
Насамрэч, у нас не было прычын не верыць ёй. Бабуля любіла розыгрышы, часта жорсткія (некалі, будучы студэнткай, яна магла набраць у імбрычак халоднай вады і наліць гэтую ваду ў раскрыты рот захропшага суседа па інтэранту – па словах бабулі, храп імгненна спыняўся. У познія гады метады былі больш гуманныя: перад сном яна клала побач з сабой плюшавую цацку, і ў выпадку храпу запускала яе ў дзядулю, які спаў у іншым канцы спальні.) Увогуле, не было нічога дзіўнага ў тым, што бабуля магла здзейсніць што-небудзь падобнае.
Па словах маёй цёткі, усё адбывалася прыкладна так. Яны сядзелі на вакзале ў чаканні аўтобуса. Было горача, да аўтобуса было яшчэ шмат часу, і яны вырашылі з'есці пачак марожанага. Далей, як гэта звычайна адбываецца, адной пачкі падалося мала. Купілі другую. Потым трэцюю. Чацвёртую. Пятую. У нейкі момант цётка перастала ўдзельнічаць у эксперыменце, і толькі назірала. Аднойчы рот бабулі анямеў, і на дванаццатым пачку сценкі страўніка ператварыліся ў лёд. Былі моманты, калі бабуля пыталася: «Можа быць, усё?» Але цётка толькі пытала: «Апошні?» Былі моманты, калі цётка прапаноўвала спыніцца, але бабуля з'ядала чарговы пачак з падвоеным апетытам. У рэшце рэшт, было вырашана спыніцца на пачцы нумар дзевятнаццаць. Мы, якія любілі марозіва больш за жыццё (і якія памятаюць да гэтага часу, што сапраўдны пачак – гэта сто грам і ніяк не менш), слухалі ўсё гэта так, нібыта гісторыя гэтая была аб звышнатуральных здольнасцях. Магчыма, так яно і было.
Таму нічога дзіўнага не было ў тым, што калі я вяртаўся з першага футбольнага турніру ў сваім жыцці, і аўтобус спыніўся на ўездзе ў вёску, я перш за ўсё зайшоў у мясцовую краму і выдаткаваў частку заробленых грошай на сем пачкаў марожанага (для ўсіх, хто быў дома). Я добра памятаю адчуванне лёгкага, амаль бязважкага дзіцячага шчасця, калі я ішоў праз пустую ранішнюю вёску і ведаў, што марожанае не паспее растаць да таго моманту, як я вярнуся дадому...
Аднак у пачках марожанага вымяраліся не толькі футбольныя перамогі. Так, я памятаю той дзень, калі дзядуля пачуў пра акцыю ў адной з мясцовых крам, дзе прапаноўвалі вялізныя грошы за кілаграм кабачкоў. Быў жнівень, і мы якраз рыхтаваліся збіраць ураджай; памятаю, як, набраклыя і пажоўклыя ад сонца, яны ляжалі на сухім пяску і бясконца спелі і пакрываліся жоўтымі плямамі. Яны былі мяккімі, поўнымі семак і вады – ніхто з нас не любіў іх. І вось у адной з мясцовых крамаў аб'явілі акцыю. Склаўшы некалькі ўраўненняў у розуме, дзядуля вырашыў, што да вечара мы станем мільянерамі. «Уяўляеце, колькі пачкаў марожанага мы зможам купіць?» спытаў ён. «Дзвесце?» выказаў здагадку я.
Такім чынам, мы зрэзалі ўсе кабачкі, што раслі ў агародзе, загрузілі іх у багажнік дзядулінай таўрыі, і паехалі ў краму. Я памятаю пякучую скураную абіўку сядзення, выпаленую сонцам, а таксама прадчуванне хуткага трыумфу. Здаецца, мы сабралі дваццаць ці трыццаць кілаграмаў кабачкоў і пакінулі частку даспяваць на сонцы. Заехалі ў двор крамы, дзе да нас выйшла жанчына ў шэрым халаце. Яна ведала дзядулю, і дзядуля з задавальненнем расказаў ёй аб тым, што яе чакае. Ён адчыніў багажнік, і жанчына разгублена агледзела кабачкі. «Ой не, ды што вы! Гэта ўсё не тое. У вас не цукіні, а кабачкі. Нам патрэбны тоненькія і цёмна-зялёныя, а ў вас зусім не тое. Я тут нават на жавальныя гумкі дзецям не набяру, не тое, што на марожанае...».
Шлях назад быў доўгім і бясконца тужлівым. Дзядуля маўчаў, а мы змрочна глядзелі ў акно. Мільянерамі мы не сталі, і не купілі дзвесце пачкаў марожанага, а ўвечары адкрылі багажнік і выкінулі кабачкі на сметнік за хатай.
