Вынікам сноў, а таксама шматлікіх гісторый з мінулага, было складанае прымхлівае пачуццё, якое імкнулася паралізаваць частку майго дзяцінства. Так часта я думаў аб тым, што азначаюць гэтыя забабонныя фантазіі і навошта яны ўвогуле патрэбныя? І толькі праз доўгія гады я зразумеў нарэшце, што за цень стаяў за імі: забабоны былі зброяй супраць смерці.
Так, у адным з часопісаў вясковай бібліятэкі друкаваліся шалёныя лісты чытачоў і жудасныя гісторыі з жыцця. Пра дзяўчынку з Бразіліі, напрыклад, у густых валасах якой таіліся сасуды, і якая праз гэта не магла стрыгчыся. Альбо гісторыя пра людзей, якія сядзелі за святочным сталом, і адна з жанчын увесь час казала слова «чорт». І вось у нейкі момант нешта падхапіла яе за плечы і выцягнула ў адчыненае акно. Усё гэта здаецца сёння пацешным, аднак у той час я не знаходзіў сабе месца з-за гнятлівай штодзённасці гэтых гісторый. Яны пасяляліся ўнутры, гэтыя лісты і гэтыя гісторыі, дзесьці паміж сэрцам і грудной клеткай, і вось я ўжо баяўся вымавіць слова «чорт»... Ну так, баяўся. Баяўся выпасці з акна. Дзіўна, але я і зараз яго не прамаўляю, нават калі нічога не святкую, і ўсе вокны зачыненыя.
Напрыклад, мы заўсёды развітваліся з мамай па-французску, усё маё дзяцінства. Bonne nuit. Гэта былі не проста словы. Гэта была таямніца. Рытуал падобны да таго, які быў так прыгожа апісаны ў першай кнізе Марселя Пруста. Мама прыходзілі ў дзіцячы пакой, выключала святло, і я гучна шаптаў: bonne nuit! Мама, зразумела, адказвала гэтак жа, па-французску і шэптам, і толькі цяпер я мог заснуць. Далей усё гэта перарастала ў нейкую ўтрапёнасць, і аднойчы двух словаў ужо не хапала. З нейкага моманту я павінен быў сказаць bonne nuit не адзін, а тры разы (не два – два было жалобнай лічбай). Любы чалавек, які перажыў нешта падобнае, разумее, што далей забабоны толькі ўзмацняліся, і вось я ўжо не проста прамаўляю bonne nuit тры разы, але яшчэ і гляджу на неба. На цёмнае неба, халоднае неба – неба, якое ледзь віднеецца ў проразі фіранак. Я гляджу на неба і некалькі разоў міргаю. Мне спатрэбяцца гады, каб пазбавіцца ад гэтай дзіцячай прымхі – гады, каб зразумець, што не міргнуўшы тры разы, не развітаўшыся з мамай па-французску, не паглядзеўшы на неба, я ўсё роўна прачнуся раніцай жывы і, можа быць, нават шчаслівы.
Так, па тэлевізары, у нейкай богам забытай праграме сказалі аднойчы, што 666 – гэта самая страшная лічба на свеце. Звер, д'ябал, сатана – хто б ні стаяў за гэтай лічбай, трэба любым спосабам імкнуцца пазбягаць яе. І я пазбягаў. І хоць яна рэдка з'яўлялася ў маім дзяцінстве, забабоны праніклі даволі глыбока ў падсвядомасць, і аднойчы, чытаючы кнігу, я раптам адчуў хваляванне на шостай старонцы. На 16-й. На 26-й. На 36-й... Калі ж справа дайшла да 66-й, то я зусім не стаў чытаць. Я толькі хутчэй перагарнуў старонку. Далей мае забабоны перавандравала ў іншую кнігу, у трэцюю, і вось я ўжо пачаў нервова апярэджваць старонку, якая змяшчае гэтую клятую лічбу. І хоць усё гэта паступова знікла (праўда, ненадоўга вярнулася пасля аперацыйнага стала), і ў нейкі момант я добра разумеў, што мяне не хопіць удар і мяне не знойдуць мёртвым побач з кнігай, я і сёння імкнуся хутчэй прачытаць любую старонку, якая змяшчае лічбу шэсць.
Год таму, у Адэсе, нашы сябры ўбачылі, што я не стаўлю пустую бутэльку на стол, і мне прыйшлося тлумачыць... Хаця насамрэч, што тут тлумачыць? Немагчыма растлумачыць тое, што не мае сэнсу. Тое, што вырастае з глыбінь падсвядомасці, аддае загады і не церпіць пярэчанняў.
