All original work © 2009 - 2023 Alexey Provolotsky

31 December 2022

Аповед пяцідзесяты. Цішыня.


Больш за ўсё я сумую па цішыні. Ва ўсім гэтым беззапаветным мінулым, якое цьмянее, выгарае, але ніколі не знікае назаўжды, мне так бракуе цішыні. Але не любой цішыні, не ўсякай. Мне не хапае цішыні вясковага дома.

Цяжка растлумачыць такую цішыню і яшчэ цяжэй апісаць. Памятаю, як аддана я ўслухоўваўся ў яе кожны раз, калі не мог заснуць, а яна шамацела выключаным радыё і непрачытанымі кнігамі Жуля Верна. Калі мінулі гады і не стала ні хаты, ні вёскі, я часта ляжаў у менскім ложку і спрабаваў прыдумаць гэтую цішыню. Узнавіць яе, сабраць па секундах. Я думаў, што калі мне ўдасца гэта зрабіць, то я вярнуся ў старую хату з яе цьмянымі сценамі і пахам сушаных грыбоў. Вядома, нічога не атрымлівалася, і цішыня рассыпалася ў маіх сонных далонях.

Гэта глыбокая цішыня, яна дыхае калодзежнай вадой, зорным небам, аддаленым брэхам сабак і прахалодным летнім вечарам. Яна паглынае цябе і ўсё жывое. Яна здушвае грудзі нечым мяккім і прыемным. У ёй жыве цэлы свет сакрэтаў і мільёнаў недаказанасцяў.

Тут яе няма. Яе ўвогуле няма нідзе, гэтай цішыні. Справа не ў суседзях і не ў шуме грукатлівых трамваяў. Справа вось у чым. Гады тры ці чатыры таму я быў на лецішчы ў сябра і ў нейкі момант застаўся адзін. Я падышоў да кніжнай паліцы і дастаў «Ганну Карэніну». Сеў чытаць, на канапу ля прахалоднага акна, і ўжо не мог адарвацца. Дваццаць, трыццаць, пяцьдзесят старонак... Цішыня вакол стварала ўнутраны спакой, ад якога кніжныя словы цёпла асядалі на спіне і на сценках страўніка. Я чытаў да таго моманту, пакуль сябар не вярнуўся, і цьмяная лямпа не пачала згасаць.

Я ўзяў гэтую кнігу ў Менск, каб працягнуць чытаць, аднак кожны раз, калі я разгортваў яе ў горадзе, у хаце ці ў вагоне метро, я губляў цікавасць і пачынаў думаць пра нейкія пабочныя справы. Так адбывалася зноў і зноў, кніга марнела, цьмянела і закрывалася. Нават калі сусед спаў, а вулічны трамвай самотна начаваў у якім-небудзь далёкім і ціхім дэпо.